Các thuốc gây mất trí nhớ

Cùng với quá trình lão hóa của thân thể, các tế bào tâm thần chết đi ngày một nhiều, trí nhớ của con người sẽ suy giảm theo thời kì. Đây là tình trạng suy giảm trí tưởng thường ngày của thân. Ở người cao tuổi, sự suy giảm trí tưởng gây ra khó khăn trong học tập hay hấp thu một vấn đề mới nhưng không ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày.

Mất trí tưởng

Mất trí nhớ là tình trạng suy giảm trí tưởng một cách thất thường và có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Người bị mất trí tưởng chẳng thể nhớ nổi một sự việc vừa mới xảy ra hoặc những sự việc đã xảy ra trong dĩ vãng hay cả hai. Mất trí nhớ thường xảy ra đột ngột, trợ thời trong một thời gian ngắn hoặc diễn ra từ từ với mức độ ngày một tăng, ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày.

Có rất nhiều nguyên do gây mất trí nhớ:

Tổn thương não do chấn thương sọ não, u não, đột quỵ…

Lối sống: lạm dụng rượu, ma túy, hút thuốc nhiều, stress, thiếu ngủ…

Bệnh lý: một số bệnh lý gây mất trí tưởng như bệnh động kinh, bệnh Parkinson, bệnh trầm cảm, cơ thể thiếu vitamin B ₁₂ , bệnh Alzheimer…

Thuốc: một số loại thuốc khi dùng trong một thời gian dài, sẽ gây ra tác dụng phụ làm mất trí nhớ.

Những loại thuốc gây mất trí tưởng

Một số loại thuốc sau đây khi dùng trong một thời kì dài sẽ gây ra tác dụng phụ làm mất trí nhớ:

Nhóm thuốc an thần Benzodiazepin (Diazepam, lorazepam, triazolam…): nhóm thuốc này thường được chỉ định trong điều trị rối loạn lo âu, mất ngủ… Do tác dụng của thuốc làm suy giảm hoạt động của não bộ, suy yếu các tế bào thần kinh, ảnh hưởng đến việc chuyển đổi trí tưởng ngắn hạn sang trí tưởng dài hạn, nên khi sử dụng một thời gian dài sẽ gây ra mất trí nhớ.

Nhóm thuốc statin giảm mỡ trong máu (Atorvastatin, lovastatin, simvastatin…): nhóm thuốc này có tác dụng làm giảm lượng cholesterol trong máu, đồng thời cũng làm giảm lượng cholesterol trong não. Cholesterol ở trong não có vai trò quan yếu kết nối các tế bào tâm thần với nhau. thành ra, khi sử dụng nhóm thuốc statin trong một thời gian dài, làm giảm lượng cholesterol trong não, ảnh hưởng đến trí tưởng của người dùng.

Nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng (Amitryptilin, nortryptilin, imipramin...): nhóm thuốc này có tác dụng ức chế sự hoạt động của serotonin và norepinephrine (những chất dẫn truyền tâm thần quan trọng trong não), nên khi sử dụng nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng trong một thời kì dài sẽ gây ra tác dụng phụ làm mất trí nhớ.

Nhóm thuốc cao huyết áp chẹn (Atenolol, propanolol, timolol…): nhóm thuốc này thường được chỉ định trong điều trị cao áp huyết, rối loạn nhịp tim, đau thắt ngực… Khi sử dụng trong một thời kì dài, các thuốc chẹn thường gây ra mất trí tưởng do ức chế hoạt động của các chất dẫn truyền tâm thần norepinephrin và epinephrine trong não.

Ngoài các thuốc trên, còn có nhiều loại thuốc khác cũng gây ra mất trí tưởng:

Thuốc giảm đau opioid (Hydrocodon, tramadol...).

Thuốc điều trị bệnh Parkinson (Apomorphin, pramipexole…).

Thuốc chống động kinh (Carbamazepine, gabapentin…).

Thuốc kháng histamin (Chlorpheniramin, dexchlorpheniramin…)…

Vì vậy, khi dùng các nhóm thuốc trên người bệnh cần phải khôn xiết cẩn trọng, tuân theo đúng chỉ định của bác sĩ kê đơn. Trong quá trình dùng, nếu thấy suy giảm trí nhớ một cách bất thường, cần thông tin kịp thời cho thầy thuốc để có hướng xử lý, bằng cách giảm liều dùng hay thay thế một loại thuốc khác không gây ra tác dụng phụ làm mất trí nhớ.

DS. MAI XUÂN DŨNG